Học kỷ thuật Hiphop

Tách hẳn ra khỏi lõi văn hóa da màu đô thị, hip-hop vẫn còn là một thể loại nhạc đại chúng. Nếu xét riêng ở góc độ này, tức ở khía cạnh thuần túy âm nhạc, thì hip-hop cũng như rock, country, blues, đều có thể học được.

Xin nhấn mạnh hơn chút nữa ý trên: hip-hop thuộc về nhạc đại chúng (pop music scene); như thế, câu chuyện sẽ hoàn toàn khác với việc đòi hỏi Trung Quốc phải có nhạc ska, hay xứ Columbia của cô Shakira phải có ca trù. Khi đã được đại chúng hóa, bất kỳ yếu tố sắc tộc/dân tộc nào cũng trở nên định dạng được, quy phạm được và có thể làm ra được.

Chúng ta hoàn toàn có thể có hip-hop, nếu học đầy đủ kỹ thuật để tạo ra nó. Điều này giống như có thể học để viết được tứ tấu dây, hay concerto cho guitar và dàn nhạc vậy thôi.

Việc học kỹ thuật hip-hop có 2 cấp độ:

1. Cấp độ kỹ thuật âm nhạc



Hiển nhiên là bắt buộc. Để có thể tạo ra được một nhạc khúc hip-hop, cần học:

- Kỹ thuật tác khúc dựa trên thang âm blues với những biến thể điệu tính phức hợp của nhạc gospel

- Học sử dụng và sáng tạo ra mô hình tiết tấu/âm sắc mới bằng máy đánh trống (drum machine) hoặc lập trình (sequencing)

- Học hòa âm và phối nhạc (ở đây không gọi là “phối khí” được nữa vì mọi âm sắc đều được tạo ra từ mẫu âm – samples)

- Viết những lời ca giản dị, gần gũi, chú trọng đến tính “truyện” của lời

Đó là việc của người viết. Còn người biểu diễn:

- Học hát gospel

- Học nhảy breakdance

- Học rap: đây là điều khó khăn nhất. Khó về nội dung/kỹ thuật đặt câu rap sẽ nói sau, nhưng cái khó về khẩu hình, tần số phát âm, độ rung giọng, khả năng biểu cảm qua giọng nói cũng không dễ vượt qua

Dẫu sao, trên đây mới chỉ là cấp độ căn bản, đủ để làm nên một bài hip-hop đạt chuẩn hình thức.


2. Cấp độ văn hóa

- Nói gì qua đoạn rap, là một câu hỏi lớn. Như những bài trước trên Bàn tròn đã nêu, dường như chúng ta vẫn còn phải suy nghĩ nhiều về nội dung rap – có nên “xã hội” một cách quyết liệt, trực tiếp không; có nên bộc trực nghĩ gì nói nấy không, và có nhất thiết phải nói về tình yêu không…

- Nhiều nhà thơ hải ngoại chủ trương hậu hiện đại đã từng thể nghiệm thơ rap, nhưng rốt cuộc, vướng mắc vẫn nằm ở tiết tấu. Bản chất đơn âm, tiết tấu dàn trải, ít nhấn giọng của tiếng Việt khiến câu rap không “ăn” vào tiết tấu nhạc.

- Những câu rap Mỹ rất tục, trừ rap của những nhà-văn-hóa như Wyclef Jean. Chúng ta rap thế nào để không vi phạm thuần phong?

- Hip-hop vẫn chỉ có đất màu ở tửu quán, câu lạc bộ. Đem nó ra sân khấu tạp kỹ là hủy hoại nó.

Nhật Thư